Khủng hoảng danh tính khi trở thành mẹ

Khi bắt đầu bước vào hành trình làm mẹ cũng là lúc bạn tiếp nhận thêm một danh tính hoàn toàn mới. Quá trình chuyển đổi có thể không dễ dàng với một số người, khủng hoảng danh tính (identity crisis) có thể xảy đến. Chuẩn bị tâm lý và sẵn sàng chấp nhận con người mới, hành trình làm mẹ sẽ trở nên dễ dàng hơn.

Từ bộ não “mẹ bỉm sữa”

Vậy là bạn đã làm mẹ. Chúc mừng bạn. Những cảm xúc hạnh phúc, thăng hoa và tràn ngập tình yêu đến với bạn, một cuộc đời mới mở ra. Chúng hoàn toàn giống như những gì bạn mong đợi.

Rồi bạn dần nhận ra, cơ thể và tâm trí mình bắt đầu thay đổi. Bạn phải cố gắng vật lộn để nhớ những chi tiết nhỏ hàng ngày, hay cố gắng để tập trung vào một nhiệm vụ mà quên béng giao công việc cho một ai đó.

Chào đón bạn đến với danh tính mới – người mẹ. Khoa học giải thích rằng, não bộ phải trải qua rất nhiều thay đổi trong thời kì phụ nữ mang thai và sau sinh mà thường được gọi là “pregnancy brain”. Các mẹ bỉm sữa Việt vẫn hay nói đùa như tình trạng “rớt não”, “não cá vàng”. Điều đó không có nghĩa bạn trở nên đần độn hơn, mà ám chỉ rằng, ngay khi bạn là một người mẹ, đứa trẻ là toàn bộ những gì bạn tập trung nhất tại thời điểm đó.

Và rồi bạn cũng dần nhận ra, làm mẹ là một hành trình thay đổi sự quan tâm của bạn mãi mãi, bạn cần lo cho người khác ngoài bản thân. Bạn giờ đây thường được gọi tên gắn liền với những đứa con của mình. Mẹ Bông, mẹ Nhím, mẹ Xu. Kể từ đó, bạn đón nhận thêm một con người mới.

Cho tới khủng hoảng danh tính

Làm mẹ đã thay đổi bạn. Những danh tính trước đây của bạn – có thể là một người yêu du lịch, một luật sư, một vũ công… Tất cả đã thay đổi chỉ qua một đêm ngay vào giây phút con bạn chào đời. Chúng buộc phải nhường chỗ cho những trách nhiệm mới.

Với một số người, việc sắp xếp lại các ưu tiên trong cuộc sống có thể dẫn đến cuộc khoảng hoảng về danh tính. Điều này đặc biệt đúng đối với những phụ nữ mong muốn phát triển sự nghiệp.

Theo nhà tâm lý học Erikson, khủng hoảng danh tính (Identity Crisis) là khi một người đang cố gắng tìm lại chính mình. Họ dường như thường không biết họ là ai, họ thuộc về nơi nào hoặc nơi họ muốn đi. Một người có thể gặp nhiều cuộc khủng hoảng danh tính trong cuộc đời (thời niên thiếu, chuyển việc, mất đi người thân yêu… hay có con)

Sự chuyển đổi tập trung sang danh tính mới có thể khiến bạn cảm thấy lạc lõng và đặt các câu hỏi cho bản thân. Điều có thể dẫn tới những lo âu, trầm cảm, kiệt sức và những vấn đề trong mối quan hệ.

Đặc biệt với những ai mới lần đầu làm mẹ, việc từ bỏ những thứ tạo nên con người mình là điều không hề dễ dàng – từ bỏ sự nghiệp, cuộc sống tình dục, sự độc lập và riêng tư, đam mê cá nhân – chỉ vì chúng ta có con.

Chúng ta muốn trở thành những bà mẹ tốt, thậm chí tốt nhất trong mọi thứ, vì vậy cố gồng bản thân khiến chúng ta dựng lên những bức tường vô hình xung quanh danh tính mới. Điều này có thể khiến bạn bị kẹt ở giữa – trong khi không ngừng hoài cổ về con người xưa cũ, chúng ta lại không thể nhớ được con người cũ từng như thế nào. Đồng thời chúng ta cũng chưa biết “con người mới” sẽ trông như thế nào.

Chậm lại để tiếp nhận con người mới

Đừng quá lo lắng, Erikson coi khủng hoảng danh tính là những xung đột quan trọng mà con người buộc phải đối mặt trong quá trình phát triển. Và mỗi một lần khủng hoảng danh tính là môt lần để ta khám phá ra những điều mới lạ của chính mình.

Dưới đây là những lời khuyên giúp bạn khám phá và tiếp nhận danh tính mới.

Phản tư. Điều đầu tiên bạn cần là dành thời gian để phản tư cuộc đời của mình. Danh tính của chúng ta thay đổi qua các mốc khác nhau trong cuộc sống. Thay vì cảm thấy danh tính của mình đã bị phá hủy, hãy nghĩ tới một con người mới mà bạn muốn trở thành. Bạn muốn trở thành người mẹ như thế nào? Bạn muốn một cuộc sống mới như thế nào? Bạn vẫn là bạn, nhưng thêm một con người thú vị mới. Hãy nghĩ kĩ về quá khứ, hiện tại và tương lai.

Xây dựng và duy trì danh tính nghề nghiệp. Các nhà tâm lý học cho rằng một người có thể có nhiều danh tính khác nhau cùng một lúc. Danh tính nghề nghiệp là một phần của danh tính cá nhân và danh tính xã hội tạo bên bản sắc của một người. Nếu bạn là một working mom, sự nghiệp rất quan trọng với bạn, trở thành mẹ bỉm sữa có thể làm lung lay những gì bạn đã cố gắng xây dựng. Lời khuyên ở đây là bạn có thể chậm lại một chút, cho phép danh tính mới được hoà nhập từ từ, trong khi vẫn luôn có kế hoạch cho danh tính nghề nghiệp của mình.

Chăm sóc bản thân. Cuộc sống bỉm sữa, những đêm không ngủ, cả ngày gắn liền với dọn dẹp và chăm sóc cho em bé có thể khiến bạn không còn chút năng lượng nào để chăm sóc bản thân. Nhưng dành thời gian cho bản thân dù chỉ là 1-2 tiếng không gắn liền với em bé cũng có tác dụng tích cực trong việc nuôi dưỡng danh tính cá nhân của bạn. Hãy làm điều gì đó để kết nối với bản thân, dành thời gian cho những sở thích riêng, ra ngoài tập yoga, đi bộ chánh niệm … sẽ giúp bạn nhớ được bạn là ai và bạn muốn trở thành người như thế nào.